Zaterdag 23 augustus

Beste mensen,
Eigenlijk alleen maar goed nieuws. We zijn vanmorgen lekker op tijd weggereden op naar Bosnië. Het liep geweldig. Die lange aanhangwagen luisterde het best bij 80 tot 83 km per uur en zelfs de banden waren zorgen over hebben, hebben het prima gehouden. We hebben veel files gezien, alleen aan de andere kant van de vangrail. Als je dan veel brood en koffie bij je hebt waardoor je de stops erg kort kunt houden, maak je mee dat we rond 18.00 uur in Oostenrijk de grens overreden! Rond 19.00 uur de snelweg verlaten en gezocht naar een gemütliche gasthaus.
Even eten en heel vroeg naar bed.

Zondag 24 augustus
Dat het in Oostenrijk veel en hard kan regenen is bekend. Echter bij het vertrek deze morgen was het wel heel erg nat. En rijdende door Slovenië naar Kroatië werden de wolken alsmaar donkerder en kwam het water met bakken uit de hemel. Zo gauw bruggen blank komen te staan en je niet harder kunt rijden dan 50 km per uur(snelweg), wordt het wel serieus nat. We kregen enige associaties met de reis van mei 2014. Verder niets dan positief. Er vanuit gaande dat de regen als een uitdaging gezien wordt, hebben we verder prima kunnen rijden. Rond 19.00 uur zijn we in Zupanja aangekomen, vlak voor de grens van Bosnië. Dat het zo voorspoedig liep, komt omdat we nauwelijks problemen onderweg hadden en we rijden zonder te pauzeren.
Op naar morgen! Grenzen, papieren en moeilijk douaniers.

Maandag 25 augustus

Heeeel weinig ruimte in de steegjes van Samac. Toen we tegen half 10 de grens bereikte, leek het erg rustig. De EU uit ging goed. Dan rij je een lange brug over en kom je bij de ingaande grens van Bosnië. Het vrachtverkeer wat stond te wachten, viel mee waardoor we toch heel stiekem dachten misschien wel snel door te kunnen. Mis! De heren douaniers hadden bedacht dat onze super complete laadlijst niet goed was. Het adres van de importerende organisatie dat er verplicht boven moet staan (zie probleem 2010, toen het er niet boven stond) moest verwijderd worden. Dat betekent dat de lijst in een keer waardeloos is geworden en we een oplossing moesten verzinnen. In onze computers stonden diverse lijsten die we met plakken en knippen compleet konden maken. Dan is het toch makkelijk als je een printer bij je hebt. Dus eigenlijk hebben we de laadlijst ter plaatse opnieuw moeten maken.

Dus weg is het gevoel dat we snel verder zouden kunnen. Tegen 15.00 uur stond het licht op groen en konden we verder rijden. We zijn meteen doorgereden naar het dorp B. Samac waar een viertal Nederlandse timmerlui huizen aan het opknappen zijn. De spullen die we voor hun meegenomen hebben, zijn gelost en het keukenblokje is inmiddels geplaatst. Hulde voor deze gemotiveerde mensen die toch één tot zes weken van hun vrije tijd beschikbaar stellen om mensen te helpen. Het is weer gebleken dat je van wachten en vervelende douanebeambten heel moe kunt worden. Daarom stoppen wij met het dagprogramma en gaan ons voorbereiden op morgen.

Zo hoog stond het water in huis in B. Samac. Daardoor heeft Jasmina geen huisraad meer.

Dinsdag 26 augustus
9.00 uur: werkoverleg met Rasim en geprobeerd een planning voor deze week te maken. Nu is planning een heel ruim begrip in Bosnië want als ze ergens een hekel aan hebben is iets goed te plannen en regelen. Dat betekent dat wij zeer flexibel hiermee om dienen te gaan. We zijn naar de twee gezinnen gegaan in Jeginov Lug die wonen sinds kort in de door ons opgeknapte woningen.

Het ziet er geweldig uit. De huizen zijn compleet gerenoveerd en we zien dat ons geld heel goed besteed wordt. Triest om te zien is wel dat er geen huisraad in staat en mensen op een deken op de grond slapen. Gelukkig staat er buiten een mega grote aanhanger met heel veel mensen daarom heen. We hebben 133 stuks huisraad en andere zaken bij ons die in een mum van een tijd gelost waren. Fijn om mee te maken dat, toen we wegreden, een moeder naar ons toe kwam en ons in het Bosnisch(waar we niets van begrepen) met tranen in de ogen bedankte.
Twee zieke kinderen die op de grond slapen

Omdat afspraak geen afspraak is, begon de tijd te dringen. Want in Kalesija stond de pas aangenomen tandarts op ons te wachten in haar nieuwepraktijk. Door organisatorische redenen is onze geplaatste praktijk nog niet volledig in gebruik. Erg positief is dat de tandarts, mw. Dr. Sabina Mujic, daar de leiding krijgt en een uitstekend plan heeft klaar liggen.

Daardoor hebben wij ook in december, tijdens de 4×4 Kerstreis, de gelegenheid om enkele technische verbeteringen door te voeren. Omdat ook die planning uitliep, zijn we teruggereden om in Jeginov Lug nog enkele huizen in te meten die we gaan opknappen.
Wij bezoeken nog steeds, steekproefsgewijs, kinderen die in ons scholenproject zitten. Dus op pad naar Nirmina die in een klein huisje woont met haar invalide moeder. Een gesprek en een beetje motiveren is al voldoende om de kinderen enthousiast te krijgen. Het loopt tegen 19.00 uur als we bezweet, vies maar voldaan bij ons hotel de grote aanhangwagen afkoppelen. Omdat het morgen een hele drukke dag wordt, besluiten we om de avond kort te houden.

Woensdag 27 augustus
Op tijd beginnen betekent dat als de tijd tegen gaat zitten, je toch op tijd klaar kunt zijn. Dat hebben we vandaag gemerkt. We zijn met Rasim naar Jovo gereden. Een boer in de bergen die we jaren geleden geholpen hebben met super mooie meubels. Voor de insiders ‘de meubels van ome Jan’.

Echter door allerlei omstandigheden die waar en niet waar zijn, maar waar wij als organisatie niet zoveel boodschap aan hebben, is Jovo met zijn familie nooit in zijn nieuwe huis gaan wonen. Dus in dat huis staan fantastische meubels, ongebruikt, terwijl in de watersnoodgebieden een schreeuwend gebrek is aan alles wat op een meubel lijkt. Naar een heel lang gesprek hebben we besloten om in december alle meubels bij hem uit huis te halen. Wij realiseren ons dat dit erg hard is en in strijd met de humanitaire gedachte maar deze situatie is voor ons onacceptabel.
Het enige huisraad is een oude bank…..

Samac, een dorp in noord-Bosnië grenzend aan de rivier de Bosna, heeft in mei enorm geleden van de watersnoodramp. In het dorp heeft tussen 1.80-2.00 m. water gestaan. Wij gaan een straat met 7 gezinnen in december helpen. Dat betekent nu, alle huizen bezoeken, inventariseren, inmeten, gesprekken met bewoners en proberen de wensen te beoordelen op noodzakelijkheid of “dat kan nog even wachten”. Dus dames en heren 4×4 rijders, werk aan de winkel in december!

De Nederlandse ambassadeur in Bosnië was daar met een delegatie op bezoek. Een sympathieke, benaderbare man die het werk van, met name van kleine organisaties erg waardeerde. “Jullie staan dicht bij de mensen” vertelde hij. We hebben uitgebreid met hem gesproken en de doelstelling van onze stichting goed kunnen verwoorden. Hij zou het op prijs stellen om op de hoogte gehouden te worden en wil graag in december met ons een afspraak maken voor een vervolggesprek.

In de namiddag zijn we richting Kalesija gegaan, de bergen in en hebben we tot onze ontzetting zelf kunnen zien wat natuurgeweld kan aanrichten. Berghellingen van honderden meters breed zijn volledig weggeschoven door de aanhoudende regen. Veel huizen die daar stonden zijn compleet onder de modder verdwenen. Ook de huizen die daar nog in de buurt staan, verzakken door de natte ondergrond, en de bewoners worden geëvacueerd. De mensen die het overleefd hebben, zijn alles kwijt. We zijn erg onder de indruk van wat we zien en van de gesprekken met mensen die het meegemaakt hebben.

De directeur van ons hotel keek vanmorgen met glinsterende ogen naar onze lange en lege aanhangwagen. Hij moest een kleine brandstoftank vervoerd hebben en of wij dat zouden willen doen…..ja, natuurlijk! Dus, laten we even gaan kijken hoe we dat ding mee moeten nemen. Die kleine brandstoftank was een zware LPG tank van 5000 kilo. Hoe laat komt de mobiele kraan om deze tank te laden?, vragen wij. Dat lukt niet, want er is op dit moment nergens een mobiele kraan te huur:( Ja, mensen helpen staat hoog in ons vaandel maar dit was zelfs voor ons een brug te ver.
Morgen gaan we een ziekenhuis in Bratunac bezoeken. Daar schijnen heel veel problemen te zijn.
Donderdag 28 augustus

Vandaag een lekker druk dagje. We zijn eerst naar het administratiekantoor van Rasim geweest voor overleg met zijn assistente Marica. Het viel ons op dat het voeren van een goede administratie in Bosnië heel veel tijd kost. En als ondernemers zit je toch te denken hoe dat beter kan. Wij hebben daar ideeën over en gaan dat uitwerken. Al met al een goed gesprek. Doorgereden naar Bratunac, een stadje in het oosten van Bosnië, 10 km van Srebrenica. Bij het bezoek aan het ziekenhuis/spoedeisende hulp treffen wij een zeldzame situatie aan. Dat hier mensen geholpen kunnen worden, is ons een raadsel. Het team is super gemotiveerd maar heeft vrijwel geen middelen. Dit is voor ons een uitdaging om hier verbetering in te brengen. Na de rondleiding hebben we geïnventariseerd wat men kan gebruiken en wat niet. ( dan is het toch makkelijk om een deskundige pleeg bij je te hebben, getekend Hans:) ) Buiten stond een, door stichting Proplan geschonken, ambulance waarmee gisteren een leven gered is. Daarna zijn we doorgereden naar Srebrenica waar we de familie Gusic opgezocht hebben. Jaren geleden hebben wij op hun woning een nieuw dak gemaakt. Het gaat hun redelijk goed.

In Potocari hebben we een kinderopvangtehuis van Emmaus bezocht. Hier worden 35 kinderen opgevangen die, om naar school te kunnen gaan, onderdak nodig hebben. Het zag er geweldig uit. Wat ons nog meer vertrouwen geeft in deze unieke organisatie. Snel de auto in en terug naar Tuzla(1,5 uur rijden). Afstanden spelen geen rol in Bosnië maar de tijd wel. We hebben een afspraak met een organisatie van ex-politieagenten, die in de Balkanoorlog(1990-1995) gewerkt hebben. Indrukwekkende verhalen! Deze mensen gaan we helpen met meubilair. Daarna in het kantoor van Rasim nog wat papieren in orde gemaakt. Eigenlijk vinden we het voor vandaag even genoeg(21.00 uur) want we moeten nog warm eten. Daarom krijgen jullie morgen de foto’s te zien.
Vrijdag 29 augustus 2014

We hebben afscheid van Rasim genomen. Hij is vermoeid van de vele indrukken, de verhalen van de mensen daar, want geloof ons, iedereen komt zo gauw ze hem zien met de problemen bij hem. En niet te vergeten ook wij dragen daar een steentje aan bij. Want wij zijn nú in de gelegenheid om intensieve gesprekken met Rasim, over hemzelf, zijn organisatie en over de mensen in Bosnië te voeren. Ook dit heet voorbereidingsreis, werken aan wederzijds respect en begrip om zo samen een optimaal resultaat te bereiken. Hotel uitchecken en snel naar de volgende afspraak.

Zieken- en verpleegtehuis Emmaus ‘Duje’ in Klokotinca waar we al lang mee samenwerken. Lejla, een jonge enthousiaste vrouw die voor Emmaus werkt, heeft ons uitgenodigd voor een ontbijt. Ze verteld ons over de algemene en de specifieke situatie in Bosnië. Algemeen, de overheid die veel beloofd maar weinig doet, gedreven door gebrek aan geld, corruptie en etnische tegenstellingen.
Er was bijvoorbeeld een enorme muggenplaag in het lage en door en door natte gebied, rondom Doboj. Na veel gepraat is besloten om met vliegtuigen bestrijdingsmiddelen te verspreiden. Echter dit werd uiteindelijk alleen in de Republiek Serpska gedaan en in het gebeid waar moslims wonen niet. Begrijpelijk dat grote groepen mensen het vertrouwen in de overheid verloren hebben. Nadat we de (nu lege -;) ) trailer afgekoppeld hebben zijn we met Lejla de bergen ingereden. Ze wil ons enkele gevolgen laten zien van het natuurgeweld. We dachten dat we het onderhand wel gezien hadden maar dit hadden we niet verwacht. Bergwanden die compleet verschoven zijn en nu nog steeds bewegen. We zien een mooi nieuw huis wat snel verlaten is. Er zit geen vloer meer in het huis maar op die plaats wel een gat van 10 tot 15 meter omdat de grond recht onder de woning weg is.

Ook een huis wat aan de kant geduwd is en waar de modder als een lavastroom door deuren en ramen naar binnen kruipt. Dat proces gaat nu nog steeds door. Als we binnen kijken en weggaan is de deur die we normaal opende niet meer dicht te krijgen. Snel eruit! Een collega van Lejla, een alleenstaande vrouw met twee kinderen is alles kwijt. Huis, inboedel, ze heeft niets meer. Kunnen we iets voor haar betekenen? We weten het niet maar gaan erover nadenken. Het weer in de Balkan is compleet van slag. “Niet alleen in mei heeft er een ramp plaatsgevonden maar begin augustus is er weer na weken regen precies het zelfde gebeurd” vertelde Lejla tegen ons. De grond waar we lopen is erg nat en drassig. We rijden door naar Doboj. De stad ligt laag en heeft voor een groot gedeelte onder water gestaan. Daardoor ook daar vele gezinnen die niets meer hebben. Het zijn vooral de ouderen en de arme mensen die de dupe zijn. De voedselvoorziening is een groot probleem. Het is wederom de Emmaus organisatie die dit oppakt en in een oud hotel een grote noodkeuken ingebouwd heeft. We zijn daar geweest en zien de bevoorrading van de keuken met een door Proplan geschonken bestelwagen. Koks, voornamelijk jonge mensen, bereiden daar 1300 maaltijden per dag, 7 dagen in de week, voor de getroffen bevolking. Stil en onder de indruk kijken we rond. Na wat boodschappen gekocht te hebben, zijn we begonnen aan de terugreis.

Zaterdag 30 augustus
Beste mensen,
Gisteravond laat zijn we in Spielfeld, Oostenrijk Sloveense grens, aangekomen. Viel niet mee om na 21.00 uur nog een slaapplaats te vinden. Maar toch zaten we om 22.00 uur aan een wiener schnitzel :)
Dit is het verslag van onze belevenissen van de afgelopen week. Het was bizar, indrukwekkend en emotioneel. Ondanks het feit dat wij velen uren in de auto gezeten hebben, hebben we moeite om alles een plaatsje te geven. De tijd zal ons daarbij moeten helpen. Voor vandaag gelukkig effe niet zo vroeg op. We besluiten om vandaag te blijven en de administratie volledig uit te werken.
Morgen gaan we om 6.00 uur rijden en hopen morgenavond “laat’ bij onze gezinnen te zijn.
Bij deze willen wij jullie bedanken voor jullie super enthousiaste reacties. Leuk!!!
Allemaal tot volgende week.
Groet Jolande en Hans